Gepubliceerd op 26 oktober 2020 – Online gezondheidstools kunnen een belangrijke rol spelen in het vergroten van patiëntparticipatie onder oudere patiënten met kanker en oudere Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse patiënten met kanker. Vooral het gebruik van audiovisuele informatie is hierin een veelbelovende benadering ontdekte Nida Gizem Yılmaz. 30 oktober promoveert ze op haar onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam.
Still uit animatie gemaakt door Behandeling Begrepen, ism met Watch4Health
Patiëntparticipatie is in de westerse gezondheidszorg een belangrijke kernwaarde. Maar niet elke patiënt is in staat actief mee te beslissen over zijn of haar behandeling of de te kiezen zorginstelling. Zo kunnen oudere patiënten met kanker de vaak complexe informatie niet altijd goed verwerken doordat hun cognitie en analytisch redeneren met het ouder worden achteruit is gegaan. Bij oudere kankerpatiënten met een migratieachtergrond komt daar vaak ook nog een taalbarrière bij in hun communicatie met zorgverleners.
EHealth interventies kunnen goed van pas komen om problemen in informatieverwerking te ondervangen en taalbarrières te overbruggen. In zo’n interventie kun je immers ook gebruik maken van andere manieren van informeren, via bijvoorbeeld audiovisuele middelen of ervaringsverhalen van andere patiënten in de moedertaal van de patiënt. Wetenschapper gezondheidscommunicatie Nida Gizem Yılmaz onderzocht hoe effectief online interventies (kunnen) zijn en welke aanpassingen nodig zijn om patiëntparticipatie onder oudere en oudere migranten patiënten met een lage Nederlandse taalvaardigheid in de oncologische zorg te ondersteunen.
Grote hoeveelheden tekst en feitelijke stijl
In het eerste deel van haar onderzoek keek Yılmaz naar de effecten van audiovisuele en narratieve informatie op de informatieverwerking van oudere patiënten met kanker en testte hiervoor een aantal online keuzehulpen onder verschillende leeftijdsgroepen. De informatie in keuzehulpen wordt meestal in tekst en in een feitelijke stijl aangeboden en hierdoor kan de informatie moeilijk te verwerken zijn. Yılmaz ontdekte dat het aanbieden van informatie in een audiovisueel format een positief effect had op een aantal uitkomsten. Het verminderde onder andere de onzekerheid over keuzes. Het gebruik van narratieven bleek een positief effect te hebben op tevredenheid met de informatie, maar had minder effect op cognitieve informatieverwerking.
Still uit film door Gökçe Sungur
Een andere informatiebehoefte dan stereotiep gedacht
In het tweede deel van haar onderzoek stonden de behoeftes en voorkeuren van oudere Turks-Nederlandse en Marokkaanse-Nederlandse patiënten met kanker omtrent gezondheids-gerelateerde informatie en patiëntparticipatie centraal. In dit deel kwam naar voren dat patiënten graag meer geïnformeerd worden dan nu het geval is over een groot aantal kanker-gerelateerde onderwerpen, zoals feitelijke informatie over kanker(behandeling) en de gezondheidszorg, de mogelijkheden van psychosociale ondersteuning en affectieve arts-patiënt communicatie. ‘Er lijkt een discrepantie te bestaan tussen het stereotiepe beeld van patiënten uit etnische minderheidsgroepen, namelijk dat zij weinig vragen stellen en passief zijn tijdens consulten, en hun daadwerkelijke voorkeuren en behoeften omtrent informatie en participatie’, stelt Yılmaz. Deze discrepantie is volgens haar (op zijn minst gedeeltelijk) het gevolg van de taalbarrière tussen arts en patiënt. ‘Om de informatie- en participatievoorkeuren en -behoeften van (oudere) patiënten uit etnische minderheidsgroepen te kunnen vervullen en hen in staat te stellen om te participeren tijdens het consult is het een logische eerste stap om eHealth interventies op dit gebied te richten op het overbruggen van de taalbarrière.’
Audiovisuele informatie in online keuzetools is een veelbelovende benadering
Yılmaz concludeert dat het gebruik van audiovisuele informatie in online keuzetools een veelbelovende benadering is om informatieverwerking, en daarmee patiëntparticipatie, onder oudere patiënten met kanker te verbeteren. Onder oudere patiënten met een migratieachtergrond kan patiëntparticipatie nog verder ondersteund worden door een meertalige eHealth tool, zoals de oncologische module Gesprekstarter die geïntegreerd kan worden in de Health Communicator (een meertalig systeem voor de communicatie tussen hulpverlener en patiënt die in meerdere huisartspraktijken gebruikt wordt).
‘De Health Communicator zou qua inhoud opties moeten bevatten om informatie te verkrijgen over kanker, de behandeling en het Nederlandse gezondheidssysteem, terwijl het tegelijkertijd ook de mogelijkheid moet bieden om psychosociale ondersteuning te ontvangen en een affectievere band te creëren met de zorgverlener,’ stelt Yılmaz.
Promotiegegevens
Nida Gizem Yılmaz ,’Enhancing patient participation among older and migrant cancer patients through eHealth.’ Promotoren zijn prof. dr. Julia van Weert (UvA) en prof. dr. Danielle Timmermans VU-MC). Copromotoren zijn dr. Olga Damman (Amsterdam UMC) en dr. Barbara Schouten (UvA). Het onderzoek is gefinancierd door KWF Kankerbestrijding.
Tijd en plaats van de verdediging
De promotie vindt op 30 oktober om 13.00 uur online plaats. De promotie is op het aangegeven tijdstip live mee te kijken op YouTube. Na afloop van de promotie wordt de link gedeactiveerd en wordt de livestream verwijderd.
Dit onderzoek maakt deel uit van een onderzoekslijn naar de mogelijkheden van eHealth in communicatie met oudere patiënten met kanker. De projecten in het proefschrift van Gizem Yilmaz zijn gefinancierd door KWF Kankerbestrijding. De Health Communicator is een samenwerking met Pharos en Nedtalk.