Gepubliceerd op 19 mei 2022 – Op maandag 16 mei vond het rondetafelgesprek over het langere termijn coronabeleid plaats in de Tweede Kamer. In het bijzijn van de vaste commissie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) spraken onder andere ACHC-directeur Julia van Weert over de rol van communicatie in de langere termijn strategie.
Het doel van dit rondetafelgesprek was de voorbereiding van de Kamerleden op het commissiedebat over het langere termijn coronabeleid. De algemene centrale vraag daarbij luidde: hoe bereidt Nederland zich voor op een toekomstige epidemie/pandemie? Het programma van het rondetafelgesprek bestond uit zeven rondes van 55 minuten, zogenoemde blokken, met een wisselend aantal sprekers. In elk blok werd vanuit een verschillend perspectief of vanuit een ander thema naar het onderwerp gekeken. Julia van Weert nam samen met Marino van Zelst (voormalig Red Team, onderzoeker en modelleur infectieziekten Wageningen Universiteit) en Ginny Mooy (antropoloog en voormalig Red Team) deel aan het blok over communicatie.
In het position paper van Van Weert heeft zij negen aanbevelingen geformuleerd, die toegelicht werden. Vervolgens werden de Kamerleden in de gelegenheid gesteld om vragen te stellen. De eerste belangrijkste aanbevelingen die Van Weert toelichtte was “Neem de communicatie- en gedragswetenschappen op in de officiële beleidsstructuur”. De eerste twee jaar van de pandemie lieten zien dat ons gedrag de belangrijkste factor is in het verspreiden van het virus. Juist over gedrag zijn veelvuldig verkeerde aannames gedaan, terwijl deze kennis wel aanwezig was. Dit kan alleen werkelijk geïntegreerd worden in het beleid als het een plek krijgt in de officiële beleidsstructuur. De tweede aanbeveling die Van Weert aanhaalde was “Houd centraal de regie over de communicatie van landelijk beleid”. In de kamerbrief over het langere termijn coronabeleid staat “samen verantwoordelijk” centraal. Het ervoor zorgen dat iedereen zich ook daadwerkelijk verantwoordelijk voelt, vereist veel inspanningen van de overheid om ook echt iedereen te bereiken. Doet de overheid dit niet, dan zal ongelijkheid eerder toe- dan afnemen. Het valt op in de kamerbrief dat juist het kernpunt 6 “Communicatie en Gedrag” het minst uitgewerkte onderdeel is. Het is belangrijk om aan verwachtingsmanagement te doen door verschillende scenario’s uit te werken, maar juist het moeilijkste scenario, namelijk het ernstige scenario, is het minst uitgewerkt. In de uitwerking hoort sociale rechtvaardigheid een kernprincipe te zijn. Daarnaast valt op dat het vertrouwen in de het coronabeleid van de overheid in november 2021 gedaald was naar 15%. Om dit vertrouwen te herstellen en draagvlak te creëren is een planmatige aanpak nodig, met een helder en transparant afwegingskader, met oog voor rechtvaardigheid, en openheid over onzekerheden. Tot slot betoogde Van Weert dat effectieve communicatie altijd ingebed moet zijn in een breder plan van aanpak volgens het 3-C interventiemodel in coronatijd: Communicatie, Context, Controle. Daar hoort bij dat de overheid voorwaarden creëert om navolging van maatregelen te bevorderen en het burgers en sectoren “gemakkelijk maakt”.
Lees hier de position paper van Julia van Weert.
Lees hier de wetenschapstoets, de overige position papers en het verslag.
Kijk hier het debat terug.
Kijk hier het Nieuwsuur item terug met het interview met Julia van Weert.
Lees hier het Volkskrant artikel.