Gepubliceerd op 23 februari 2023 – Op 2 februari, tijdens het jaarlijkse congres “Etmaal van de Communicatiewetenschap”, heeft ACHC lid Dr. Monique Alblas de NeFCA dissertatieprijs toegekend gekregen voor het beste proefschrift dat in 2021 is verdedigd binnen de communicatiewetenschap in Nederland en Vlaanderen. De titel van het proefschrift luidt: “Consuming media, consuming food? Reactivity to palatable food cues in television content”.
In haar promotieonderzoek heeft Dr. Monique Alblas samen met (co-)promotoren Prof. Dr. Bas van den Putte, Dr. Saar Mollen en Prof. Dr. Marieke Fransen onderzocht in hoeverre, voor wie, en via welke processen blootstelling aan lekkere, maar vaak ongezonde voedselcues op televisie (bijvoorbeeld in tv-commercials of in kookprogramma’s) kan leiden tot een toename aan ongezonde voedselkeuzes en -inname. Zij keek daarbij specifiek naar de rol van individuele verschillen in dieetgedrag en zelfregulatie, alsook naar onderliggende processen van doelactivatie en visuele aandacht voor voedsel.
In tegenstelling tot de verwachtingen werd geen bewijs gevonden dat blootstelling aan voedselcues op televisie invloed heeft voedselkeuzes en -inname. Er werd wel enig bewijs gevonden voor de activatie van onderliggende processen die mogelijk kunnen resulteren in eetgedrag (doelactivatie, visuele aandacht), maar deze effecten waren klein en zeer afhankelijk van andere factoren (zoals individuele verschillen en het type inhoud). Wanneer alle resultaten worden samengenomen kunnen we concluderen dat de invloed van blootstelling aan lekkere voedselcues op televisie op onmiddellijke voedselkeuzes en -inname minder evident is dan vaak wordt verondersteld. Het is daarom raadzaam om meer onderzoek te doen naar de indirecte of uitgestelde gevolgen van voedselcues (veelvuldige blootstelling aan ongezonde voedselcues op tv kan bijvoorbeeld invloed hebben op de waargenomen sociale norm rondom eetgedrag, welke op den duur iemands eetpatroon kan veranderen). Daarnaast zouden we verder moeten kijken dan enkel de invloed van voedselcues voor het verklaren van de relatie tussen televisiekijken en (over)eten, door meer onderzoek te doen naar de rol van alternatieve mechanismen zoals afleiding (televisie-inhoud kan de aandacht afleiden van wat en hoeveel er wordt gegeten), gewoontes (aangeleerde associaties tussen televisiekijken als ontspannende activiteit en het eten van lekkere snacks) en/of een positieve stemming als gevolg van televisiekijken.
Een samenvatting van de onderzoeksbevindingen is hier te lezen. Het proefschrift van Dr. Monique Alblas kan hier worden gedownload.
Lijst van publicaties die zijn voortgekomen uit het promotieonderzoek:
- Alblas, M. C., Boyland, E. J., Fransen, M. L., Mollen, S., Giani, S., Aulbach, M. B., & Van den Putte, B. Psychological and physiological responses to high-calorie, visual food cues in healthy adults: A systematic review. (Under review).
- Alblas, M. C., Mollen, S., Wennekers, A. M., Fransen, M. L., & Van den Putte, B. (2021). Consuming media, consuming food: investigating concurrent TV viewing and eating using a 7-d time use diary survey. Public Health Nutrition, 1-10. doi:10.1017/S1368980021002858
- Alblas, M. C., Mollen, S., Fransen, M. L., & Van den Putte, B. (2021). See the cake and have it too? Investigating the effect of watching a TV cooking show on unhealthy food choices. Physiology & Behavior, 236, 113409. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2021.113409
- Alblas, M. C., Mollen, S., Fransen, M. L., & Van den Putte, B. (2020). Food at first sight: Visual attention to palatable food cues on TV and subsequent unhealthy food intake in unsuccessful restrained eaters. Appetite, 147, https://doi.org/10.1016/j.appet.2019.104574
- Alblas, M. C., Mollen, S., Fransen, M. L., & Van den Putte, B. (2019). Watch what you watch: The effect of exposure to food-related television content on the accessibility of a hedonic eating goal. Appetite, 134, 204–211. https://doi.org/10.1016/j.appet.2018.11.034
