Mediagebruik en steun voor Europese solidariteit tijdens Corona

Gepubliceerd op 28 april 2022 – COVID-19 heeft ongekende en verstrekkende gevolgen gehad voor mensenlevens, economieën en de democratie. In de Europese Unie betrof een van deze aspecten de transnationale solidariteit tussen lidstaten. Een groep ASCoR-onderzoekers onder leiding van Andreas Goldberg bestudeerde de relatie tussen het mediagebruik van burgers en hun houding tegenover Europese solidariteit in de eerste maanden van de pandemie. 

De auteurs veronderstelden dat algemeen nieuwsgebruik positief samenhangt met steun van burgers voor Europese solidariteit, en analyseerden gegevens van een panelonderzoek met vier meetmomenten dat tussen april en juli 2020 in Nederland werd gehouden (respectievelijk 1.724 en 1.094 respondenten op het eerste en vierde meetmoment).

De studie maakte onderscheid tussen verschillende soorten mediagebruik, te weten televisienieuws, talkshows, kranten, online nieuws en sociale media, en onderzocht de steun voor drie verschillende soorten solidariteit, namelijk fiscale solidariteit (d.w.z. het helpen van andere lidstaten met economische problemen), medische solidariteit (d.w.z. het helpen van andere lidstaten die medische hulpmiddelen nodig hebben), en grenssolidariteit (d.w.z. het heropenen van grenzen tussen lidstaten).

De bevindingen tonen aan dat:

  • Steun voor medische solidariteit over het algemeen hoger was dan steun voor respectievelijk fiscale en grenssolidariteit
  • Steun voor fiscale solidariteit stabiel in de tijd bleef, terwijl steun voor medische solidariteit afnam en steun voor grenssolidariteit toenam
  • Mediagebruik was nauwelijks gerelateerd aan steun voor Europese solidariteit, hoewel er diverse verbanden waren tussen verschillende vormen van mediagebruik (bijvoorbeeld televisienieuws kijken of kranten lezen) en steun voor de drie vormen van Europese solidariteit.

Kortom, solidariteit is geen constante, maar onderhevig aan verandering in de tijd. Dit is van belang voor de langetermijnimplicaties van de COVID-19-pandemie en voor toekomstig inzicht in steun van burgers voor solidariteit in andere crisissituaties. Het ontbreken van effecten van mediagebruik kan mogelijk worden verklaard door de omstandigheid dat het nieuwsgebruik bij bijna alle burgers in de beginfase van de crisis is verhoogd (zie bijvoorbeeld). Meer onderzoek is nodig om te bestuderen hoe de relatie tussen mediagebruik en steun voor Europese solidariteit zich over een langere periode ontwikkelt.

Financiering: Dit onderzoek werd gefinancierd door de Amsterdam School of Communication Research, The Digital Communication Methods Lab en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en is voorafgaand aan de gegevensverzameling goedgekeurd door de ASCoR Ethics Review Board.

Dit onderzoek werd in West European Politics gepubliceerd en is hier terug te lezen.